“Biliniz ki, mallarınız ve çocuklarınız birer imtihan sebebidir ve büyük mükâfat Allah'ın katındadır.” (Enfal – 28)

“Ey iman edenler! Eğer Allah'tan korkarsanız O, size iyi ile kötüyü ayırdedecek bir anlayış verir, suçlarınızı örter ve sizi bağışlar. Çünkü Allah büyük lütuf sahibidir.” (Enfal – 29)

Fani olan bu dünya hayatında, herkes büyük bir imtihandan geçmektedir. Allah’ın elçisi olan peygamberler de farklı şeylerle imtihan olmuşlardır. Allah-u Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de ibret alınması için bu büyük ve zorlu olan imtihanlardan bahsederek bizlere haber vermektedir.

Müslümanlar Kur’an-ı Kerim’i dikkatlice okumalı ve hayatının her döneminde karşılaşacağı büyük zorluklar karşısında, derhal peygamberlerin imtihanlarını hatırlayarak onlardan gereken dersi almalıdır. Umutsuzluğa düşmeden Hz. Nuh (AS) gibi Allah’tan yardım dilemelidir ki, imtihanın da başarılı olsun.

Peygamberler karşılaştıkları hiçbir zorluk karşısında, umutsuzluğa düşerek Allah’ın yardımından ve rahmetinden ümitlerini kesmemişlerdir. Zira “Allah’ın yardımından ancak kâfirler umut keserler.”

Peygamberler ve mü’minler, içinde bulundukları imtihanın sıkıntılarından dolayı Allah’ın rahmetinden ve yardımımdan asla ümitlerini kesmezler.

Kendim de karşılaştığım büyük sıkıntılar karşısında, derhal peygamberimizin ve peygamberlerin çektiği çileleri ve sıkıntıları hatırladım. Onların sıkıntılarını ve çektikleri çileleri düşündüm ve benimki ile kıyasladım. Baktım ki, benimkiler onların yanında çok basit ve hafif kalıyor. Bununla rahatladım ve huzura kavuştum. İmtihanlarıma dört elle sarıldım ve başarmanın yollarını aradım.

Âdem (AS), yasak ağacın meyvesi ile imtihan oldu. Şeytan tarafından aldatıldı ve imtihanı kaybederek cennet giysilerinden ve cennette kalmaktan mahrum kaldı. Hatasını kabullendi Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyerek Allah’tan af ve bağışlanmak diledi. Tövbesi ve duası kabul oldu. Yeni bir imtihan için dünya âlemine indirildi. Bu dünya hayatının imtihanında başarılı olan insanlar için de tekrar cennete kavuşmanın müjdesi verildi.

Nuh (AS), inadı yüzyıllar süren kaba ve inatçı kavmi ve oğluyla imtihan oldu. Allah’a ve peygambere iman etmeyerek, küfürde inat etmelerinin cezasını “Tufan” da boğularak çektiler. Nuh (AS)’ın oğlu babası peygamber olmasına ve dağa çıkarak kurtulmayı ümit etmesine rağmen tufanda suda boğulmaktan kendini kurtaramadı. Nuh (AS) da peygamber olmasına rağmen, Allah’ın yardımı ve hidayeti olmadan kendi evladına dahi söz geçiremedi ve hidayete ermesini sağlayamadı. Onun için imtihanlarımız süresince daima Allah’tan yardım dilemeliyiz ve umut ile yardımını beklemeliyiz.

Hz. İbrahim (AS) Nemrut tarafından ateşe atılmak ve Allah için oğlunu kurban etmekle imtihan edilmiştir. Fakat o ateşten korkmadı, Allah’a itaat etmemekten korktu. Allah’ın rızasını kazanmayı tercih ederek ateşe atılmayı ve biricik oğlunu Allah için kurban etmeyi kabullendi.

Allah yolunda sabır ve sebat edenlere, Allah’ın yardım ve nusreti, her yerde hemen ulaşır. İmtihanı kazanan İbrahim (AS) için mükâfat olarak,  Allah’ın emri ile “Ateş soğuk ve serin oldu.” Ateşin yanma yeri de bir gül bahçesine ve içi bakıl dolu bir su göletine döndü.

Oğlunu Allah yolunda kurban etme imtihanını da kazanan İbrahim (AS)’a ve “Babacığım! Allah’ın emrini yerine getirmende sana zorluk çıkarmam.” diyerek imtihanı kazanan İsmail (AS)’a, Allah iki boynuzlu bir koçu kurban etmek üzere göndererek, ikramda bulundu. 

Hz. Lut (AS) ahlaksız kavmi ve ihanet eden hanımı ile imtihan edilmiştir. Ne oldum değil ne olacağım demek lazım. Bir peygamber eşi olmasına rağmen, iman etmeyerek, Allah’a ve peygamberine düşmanlık yapanlarla iş birliği yapan karısı imtihanı kaybederek, kavmiyle birlikte helak oldu.

İnsanlara Allah katında değer kazandıran soyu, sopu ve makamı değildir. İmanı ve işlediği amel-i salihleridir. Şeytanı ve kötü insanları kendine dost edinenlerin sonu felakettir. Allah’ı, peygamberini ve mü’minleri kendine dost edinenlerin sonunda ebedi mutluluktur.

Hz. Yusuf (AS), kardeşlerinin ihaneti, kölelik, Züleyha, zindanlar ve sultanlıkla imtihan oldu.

Bu zorlu ve büyük imtihanlarda, Allah yolunda sabır ve sebat ile başardı. Sonunu da hoşgörü ve affedici olarak tamamladı. Hayatı boyunca, ahlakı ve yaşamı ile insanlara gayet güzel mesajlar verdi.

Ne mutlu bu mesajları alan ve anlayarak yaşayanlara, Yusuf (AS) gibi kardeşlerinin hatalarını büyütmeden ve yüzlerine vurmadan affedenlere ve kardeşlik bağlarına zarar vermeden devam ettirenlere.

Bugün Müslümanlar arasında, Yusuf (AS)’ın hayatını ve başına gelenleri bilmeyen yok gibidir. Fakat bu imtihandan gereken dersi alarak, Yusuf (AS)’ı hayat ve davranışlarını beğenip kendine örnek edinerek, hayatında tatbik eden ve yaşayan da yok gibidir.

Peygamberler imtihanlarında büyük bir sabır ve tahammül göstererek bizlere güzel örnek olmuşlardır. Peygamberlere tabi olanlar da onlar gibi çeşitli imtihanlara, baskılara, işkencelere ve zulme maruz kaldılar; işlerini, mallarını ve canlarını Allah yolunda feda etmek zorunda kaldılar.

“Sizi yeryüzünün halifeleri kılan, size verdiği (nimetler) hususunda sizi denemek için kiminizi kiminizden derecelerle üstün kılan O'dur. Şüphesiz Rabbin, cezası çabuk olandır ve gerçekten O, bağışlayan merhamet edendir.” (En’am – 165)